طبقه بندی کاربرد و عوارض آنتی بادی های مونوکلونال قسمت دوم و پایانی

طبقه بندی، کاربرد و عوارض آنتی بادی های مونوکلونال (قسمت دوم و پایانی)

طبقه بندی آنتی بادی های مونوکلونال

۱- آنتیبادیهای مونوکلونال معمولی (Naked mAbs) :گروهی ازآنتی بادیهای مونوکلونال هستند که هیچ دارو یا ماده رادیواکتیوی به آنها متصل نشده است .این آنتیبادیها خود دارای اثر درمانی هستند و بیشتر برای درمان انواع سرطان بکار می روند. برخی از این آنتی بادی ها مستقیم به آنتی ژنهای هدف در سطح سلولهای سرطانی متصل شده در حالی که برخی دیگر به سلول های غیر سرطانی متصل می شوند. مکانیزم اثر برخی از آنها از طریق تقویت سیستم ایمنی بیمار است. برای مثال، آلمتوزوماب )Alemtuzumab (به آنتی ژن CD52 که روی سلول های لمفوسیتی وجود دارد متصل شده و برای درمان لوسمی لمفوسی تیک مزمن به کار میرود.برخی دیگر ازآنتیبادیهای این گروه آنتیژنهای خاصی را در سلولهای سرطانی مسدودکرده و آنها را مهار می کنند و از این طریق مانع رشد و پخش شدن سلول های سرطانی میشوند .مانند تراستوزوماب (Trastuzumab) که آنتی بادی ضد گیرندههای HER2) که بر روی سلول های سرطان سینه و معده وجود دارد(بوده و بااتصال به این گیرندهها مانع از رشد و پخش شدن این دو نوع سرطان می شود.

۲- آنتیبادیهای مونوکلونال کونژوگه :این آنتیبادی ها به یک داروی شیمیایی یا یک ذره رادیو اکتیو متصل شده اند.این آنتیبادیها در سطح سلول یا پروتئین هدف جمع شده و دارو یا ذره رادیو اکتیو را به آن می رسانند. به این آنتی بادها tagged, labeled, or loaded antibodies نیز می گویند.

۲-۲ آنتیبادیهای مونوکلونال کونژوگه شده با داروهای شیمیایی (Antibody Drug Conjugate یا ADC): همانگونه که ازنام آنها پیداست به این آنتی بادیها یک داروی شیمیایی متصل شده است.برای مثال آدوتراستوزوماب ((Ado-trastuzumab که سلول های حاوی گیرنده های HER2 را هدف قرار می دهد دارای داروی امتانسین (Emtansine) است و این داروی شیمی درمانی را به سلولهای توموری می رساند.

-۳آنتی بادیهای مونوکلونال دوگانه (Bispecific Monoclonal Antibodies) : این فرآوردهها ازدوآنتیبادی قادرند همزمان به و شده اند تشکیل مونوکلونال متصل شوند پروتئین مختلف دو. برای مثال بلیناتوموماب (Blinatumomab) که در درمان انواع خاصی از لوسمی استفاده می شود، از یک طرف به CD19 که بروی سلولهای سرطانی لمفوسیتی وجود دارد متصل شده و از طرف دیگر به CD3 که روی سلولهای T Cell وجود دارد متصل می شود که همین امر سبب تقویت سیستم ایمنی در از بین بردن سلولهای سرطانی می گردد.

کاربردهای آنتی بادیهای مونوکلونال

1. درمان سرطان
2. جلوگیری از دفع پیوند )ایپیلیموماب(
3. بیماری التهابی و خودایمنی )آدالیموماب(
4. عفونت ها (AR-301)
5. پوکی استخوان )دنوزوماب(
6. سردردهای میگرنی )مانند اپیتنزوماب(
7. کلسترول بالا) اولوکوماب(
8. اختلالات سیستم عصبی )بواسیزوماب(
9. اختلالات بینایی )رانیبیزوماب(

باید توجه نمود برخی از این داروها در مراحل تحقیقاتی و فاقد مجوز مصرف هستند.

عوارض معمول آنتیبادیهای مونوکلونال

1. واکنش های آلرژیک
2. اسهال
3. خستگی
4. واکنش های شبه سرماخوردگی )تب و لرز(

البته برخی ازآنتیبادیهای مونوکلونال دارای عوارض جدی قلبی و یا افزایش دهنده خطر خونریزی هستند که در این مورد باید به منوگراف هر آنتیبادی مونوکلونال به طور جداگانه مراجعه شود.

نویسنده : دکتر سید حسام الدین تفرشی- عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران

برای دانلود فایل محتوای بالا لینک زیر را کلیک کنید.

طبقه بندی کاربرد و عوارض آنتی بادی های مونوکلونال قسمت دوم و پایانی

برای مشاهده قسمت اول توضیح آنتی بادی مونوکلونال کلیک کنید.